bondia header navigatiemenu
Nederlands
Papiamentu
leesplankje
kas
kas
flor
flor
fli
fli
raton
raton
baka
baka
tambu
tam
para
para
dori
dori
avion
avion
maishi
maishi
kuarta
kuarta
laman
laman
muchanan
muchanan
yuana
yuana
kabritu
kabritu
wowo
wowo
nanzi
Nanzi
bandera
bandera
lusafe
lusa
brel di solo
brel di solo

Papiaments, gekakel van kalkoenen?

Hier zie je de tabla di palabra, een leesplank met woorden in het Papiaments. Als je op een plaatje klikt, hoor je hoe het woord klinkt én wat het betekent in het Nederlands. Kan jij ze allemaal onthouden?

Op Curaçao, Aruba en Bonaire spreken de meeste mensen elke dag Papiaments. Op school, op het werk en thuis, met familie en vrienden. Het woord papiamentu betekent gepraat en is afgeleid van het Portugese woord voor praten, papear. De taal Papiaments is ongeveer 300 jaar geleden ontstaan. Op Curaçao woonden Portugeze Joden, Afrikaanse slaafgemaakten en Nederlanders. Zij verstonden elkaar niet, maar wilden wel met elkaar praten. Zo ontstond een nieuwe taal, door vermenging van Portugees met Afrikaanse talen en een beetje Nederlands. In de meeste landen om Curaçao heen werd Spaans gesproken, waardoor ook veel Spaanse woorden in het Papiaments werden opgenomen en later kwamen daar ook veel Engelse woorden bij. Voordat Europeanen naar de eilanden kwamen, woonden er op de eilanden indianen en dat kun je in de taal nog terugvinden in de namen van planten en bomen en in aardrijkskundige plaatsnamen.

Toen de eerste schoolmeester uit Nederland op Curaçao kwam om er les te geven, merkte hij dat de kinderen van Nederlandse ouders beter Papiaments spraken dan Nederlands. Die kinderen hadden namelijk allemaal een kinderjuf die alleen Papiaments sprak en dus leerden ze die taal het best. De schoolmeester vond Papiaments maar een lelijke en slechte taal, omdat er volgens hem te weinig woorden in zaten om goed les in te geven. Hij vond ook de klanken en de woorden lelijk. Hij schreef:

‘Papiaments bestaat uit bedorven Spaans, een Indiaanse taal en slecht Nederlands. Het heeft te weinig woorden om les in te geven, en het heeft vooral veel scheldwoorden. Er ziten veel schelle keelklanken in. Papiaments is gekakel dat niet om aan te horen is, vooral als je net uit Nederland op Curaçao aangekomen bent. Het is moeilijk om te wennen aan het kalkoenengeluid dat de mensen hier spreken.’

Die onderwijzer heeft tot zijn dood op Curaçao gewoond, maar hij heeft nooit zijn best gedaan om goed Papiaments te verstaan en te leren spreken. Hij was een boze en strenge onderwijzer, die niet van de drank kon afblijven en daardoor vaak te laat was en moe voor de klas stond. Maar omdat er niet veel Nederlandse onderwijzers naar Curaçao kwamen, werd zijn mening over het Papiaments wel vaak gelezen en doorverteld.

Katholieke priesters die naar Curaçao kwamen, leerden wel Papiaments. Zij wilden de mensen over God vertellen en uit de bijbel voorlezen. Dat moest in het Papiaments. Zij drukten Papiamentstalige boeken met bijbelteksten en gebeden en zelfs een woordenboek Papiaments-Nederlands.

Papiaments is nu een van de officiële talen van het Nederlandse Koninkrijk en op school krijg je les in Papiaments. Er is een spellingcontrole voor op de computer en bij de Universiteit van Curaçao zijn er lerarenopleidingen Papiaments.

Over de hele wereld spreken ongeveer 300.000 mensen Papiaments. Dat is veel minder dan Nederlands of Engels, maar er zijn wel veel liedjes in het Papiaments gemaakt over allerlei onderwerpen. Heel veel liedjes!